ทำความรู้จัก บทบาทหน้าที่ของ มหาดเล็กห้องบรรทม แผนกมหาดเล็กห้องบรรทม ตามโบราณราชประเพณี

News Update วันอังคารที่ 29 ตุลาคม 2562 : บทบาทหน้าที่ของของมหาดเล็ก แผนกมหาดเล็กห้องบรรทม

โดย อ.วรชาติ มีชูบท ได้ให้เกร็ดความรู้ ในบทความที่ ๔๘. เกี่ยวกับ พระราชสำนักพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (๔)

เมดฮับ นิวส์ medhubnews.com เว็บไซต์ข่าวสุขภาพ  ข่าวสาธารณสุข ท่องเที่ยว รายงานว่า เกร็ดความรู้ เกี่ยวกับมหาดเล็กห้องบรรทม โดย อ.วรชาติ มีชูบท

ระบุว่า บทบาทหน้าที่ของของมหาดเล็กเรื่องราวเกี่ยวกับพระราชจริยาวัตรและบทบาทหน้าที่ของมหาดเล็กในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

เท่าที่ได้เรียนรู้จากข้อเขียนและคำบอกเล่าของนักเรียนเก่ามหาดเล็กหลวงหลายท่านที่เคยรับราชการเป็นมหาดเล็กในรัชสมัย

ในเรื่องพระราชจริยาวัตรส่วนพระองค์นั้นเป็นที่ทราบกันดีว่า เมื่อใกล้เวลาตื่นพระบรรทม มหาดเล็กห้องพระบรรทม ที่เป็นเวรชั้นผู้ใหญ่จะค่อยๆ คลานเข้าไปใกล้พระแท่น ก้มลงกราบถวายบังคม

แล้วขยับเข้าไปชิดเบื้องพระบาท ค่อย ๆ นวดที่พระชงฆ์ และพระบาทแต่เบา ๆ พอให้รู้สึกพระองค์ เมื่อเห็นว่ายังบรรทมหลับสนิทอยู่ก็จะประจงถวายนวดให้แรงขึ้น หรือทำให้สั่นสะเทือนทีละน้อยจนรู้สึกพระองค์

ครั้นตื่นพระบรรทมเสวยพระกระยาหารเช้าในพระที่แบบชาวตะวันตกและสรงแล้ว ถ้ามีพระราชกิจต้องเสด็จออกไปทรงปฏิบัตินอกพระราชฐานก็จะทรงเครื่องที่มหาดเล็กห้องพระบรรทมจัดถวายตามหมายกำหนดการ

หากไม่มีพระราชกิจใด ๆ ก็จะทรงพระภูษาอย่างอยู่กับบ้าน แล้วเสด็จออกจากห้องพระบรรทมประทับทรงหนังสือราชการซึ่งราชเลขาธิการส่งเข้ามาถวายเรื่อยไปจนใกล้เวลา ๑๕.๐๐ น.

มหาดเล็กห้องพระบรรทมจะออกมารับเหล้า "ค็อกเทล" ขึ้นไปทอดถวาย เหล้าค็อกเทลนี้เป็นเหล้าที่ปรุงผสมจากเหล้าฝรั่งหลายอย่างตามตำหรับสากล ซึ่งหัวหน้ากองคลังวรภาชน์เป็นผู้ปรุงถวาย เปลี่ยนไปวันละตำหรับ

ขณะที่มหาดเล็กห้องพระบรรทมเชิญถ้วยค็อกเทลขึ้นไปทอดถวายที่โต๊ะทรงพระอักษรนั้น เจ้าพนักงานคลังวรภาชน์จะหยิบฆ้องใบเล็กขึ้นมาตีเป็นสัญญาณหนึ่งจบ

คล้ายประกาศให้ผู้มีหน้าที่ทุกฝ่ายเตรียมพร้อม เรียกกันตามภาษาในวังว่า "ฆ้องหนึ่ง" เมื่อทอดถวายถ้วยค็อกเทลเรียบร้อยแล้ว จะทรงจิบทีละน้อย ๆ เหมือนเป็นการเรียกน้ำย่อย

จะเร็วหรือช้าไม่แน่นัก สุดแท้แต่จะมีพระอักษรที่ทรงค้างอยู่มากหรือน้อยเป็นสำคัญ เมื่อทรงจิบค็อกเทลที่เหลืออยู่เป็นครั้งสุดท้ายเป็นสัญญาณว่า จะทรงหยุดทรงพระอักษรแล้ว

มหาดเล็กห้องพระบรรทม ซึ่งหมอบเฝ้าอยู่ในที่ใกล้ๆนั้น ก็คลานเข้าไปถอนถ้วยค็อกเทลนั้นออกมา แล้วนำไปส่งคืนเจ้าพนักงานคลังวรภาชน์

ขณะนั้นเองพนักงานคลังวรภาชน์จะลั่นฆ้องสัญญาณเป็น ๒ ลา ซึ่งเรียกกันว่า "ฆ้องสอง" อันเป็นสัญญาณที่รู้กันดีในหมู่มหาดเล็กทั่วไป ให้เตรียมพร้อมรอรับเสด็จเพื่อสนองพระยุคลบาทตามตำแหน่งหน้าที่

สำหรับ โบราณราชประเพณี รัชสมัยของ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 10 แห่งราชวงศ์จักรี ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช ๒๕๖๒  

ส่วนของ พระราชพิธีเฉลิมพระราชมณเฑียร ณ พระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน

เป็นพระราชพิธีที่คล้ายกับพิธีขึ้นบ้านใหม่การพระราชพิธีเริ่มจากข้าราชบริพารเวียนเทียนสมโภชพระราชมณเฑียร

หลังจากนั้นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี ทรงพระดำเนินรอบเขตพระราชมณเฑียร

โดยทรงโปรยเหรียญกษาปณ์หมุนเวียน รัชกาลที่ ๑๐ ชนิดราคา ๒ บาท พระราชทานตลอดเส้นทางขบวนเสด็จฯ ในขบวนมีข้าราชบริพารเชิญเครื่องเฉลิมพระราชมณเฑียร เครื่องราชูปโภค และพระแสงดาบคาบค่ายตามเสด็จ

จากนั้นเสด็จขึ้นพระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน ข้าราชบริพารเชิญเครื่องราชูปโภค และเครื่องเฉลิมพระราชมณเฑียรบางส่วนทอดบนโต๊ะข้างที่ประทับ และที่โต๊ะบนพระแท่นลด มหาดเล็กห้องพระบรรทมลาดพระที่ ณ พระแท่นราชบรรจถรณ์เสร็จ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวประทับบนพระแท่นลด มหาดเล็กทูลเกล้าฯ ถวายถวายพระแส้ขนหางช้างเผือก จั่นหมากทองคำ และกุญแจทอง

ทรงรับแล้วทรงวางไว้ที่ปลายพระที่แล้ว เอนพระองค์บรรทมบนพระแท่นราชบรรจถรณ์เป็นปฐม ในคืนวันนั้น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี ประทับแรมในพระที่นั่งจักรพรรดิพิมานตามโบราณราชประเพณี

ข้อมูล อ.วรชาติ มีชูบท และ ภาพ จาก พระราชพิธีเฉลิมพระราชมณเฑียร